Αν η τέχνη είναι ένα παράθυρο στην ψυχή της κοινωνίας, τότε το πρόσφατο μικρού μήκους φιλμ «Τζαφάρ», με μισό εκατομμύριο views μόνο στο YouTube, αντανακλά καθαρά την σκατοψυχιά των ελλήνων. Αλλά είναι επόμενο πως σε μια χώρα με κυρίως κήρυκα του … αντιφασισμού τον Αντώνη Σαμαρά, να βγαίνει ότιναναι και να βαφτίζεται «αντιρατσιστικό». Η σκηνοθέτις Νάνσυ Σπετσιώτη μας λέει πως «η Ελλάδα δεν ήταν μια ρατσιστική χώρα και ούτε πιστεύω πως είναι ακόμη και τώρα στο σύνολό της.». Έμπνευση για το μικρού μήκους φιλμ της είναι, βέβαια, η άνοδος του κόμματος των νεοναζί στην χώρα του «Ξένιου Δία». Η εκτίμησή της για αυτή την άνοδο; «Δεν είναι μόνο από αντίδραση για την πολιτική κατάσταση ή τον φόβο προς τους μετανάστες. Είναι και πολλά νέα παιδιά που δεν γνωρίζουν καν τι εστί φασισμός στον πυρήνα του. Απλά προσκολλούν μέσω της οπαδικής προσέγγισης ή της τάσης τους για επίδειξη δύναμης κι εξουσίας, που προάγει πάντα το φασιστικό μόρφωμα. Κι αυτή τους η άγνοια είναι το πιο επικίνδυνο απ’ όλα».
Στο σύμπαν της Σπετσιώτη, λοιπόν, η ελλάδα δεν ήταν και δεν είναι ρατσιστική, οι όσοι λίγοι προσχωρούν στον φασισμό με σβάστικα, το κάνουν από αντίδραση, από φόβο, από εξουσιαστική επίδειξη κι από άγνοια. Θα μου αρκούσαν οι απαντήσεις της συνέντευξης της Σπετσιώτη που αθωώνει τους έλληνες ρατσιστές. Αυτό το «μία απ’ τα ίδια» από τους διάφορους εκπροσώπους του σάπιου καλλιτεχνικού χώρου στην ελλάδα θα μου αρκούσε για ένα χασμουρητό. Υπάρχουν, εξάλλου, διάφοροι ξεφτίλες που ακόμη και σήμερα δεν μπορούν να εντοπίσουν τον ρατσισμό της ελληνικής κοινωνίας στη συντριπτική πλειοψηφία της. Δεν πα να λειτουργούν ολόκληρα στρατόπεδα κράτησης. Δεν πα να δίνουν και να παίρνουν τα μαχαιρώματα. Ένας ολόκληρος κόσμος να αγωνιά και να αναγκάζεται να μεταναστεύει ξανά επειδή δεν συμπληρώνει ένσημα που δεν του δίνουν χαρτιά. Δεν πα να γεμίζουν δρόμοι, κρατητήρια και στήλες εφημερίδων με τα εβδομαδιαία κατορθώματα του «Ξένιου Δία». Όχι. Πρόκειται για φόβο, άγνοια, γιατί όχι, πανικό; Μήπως να κάνουμε και καμιά κούρα στο ελληναριό; Ή κανα σεμινάριο «εξοικείωσης με τους ξένους»; «Δεν δαγκώνει, δεν δαγκώνει, μη φοβάσαι Παναγιωτάκη!» Όσο για την εξουσιομανία και τον χουλιγκανισμό, ακόμη κι ένας κοινωνιολόγος της δεκαετίας του ’60 θα χασμουριόταν με κάτι τέτοια. Ώρες-ώρες αναρωτιέσαι αν έχουν υπόψη τους καθόλου το Άουσβιτς ή ζούμε ήδη στα 3013 μΧ.
Αλλά το δίλεπτο βίντεο ξεπερνάει και τις απόψεις της σκηνοθέτιδας (και της σεναριογράφου). Είναι η κλασική περίπτωση όπου ο καλλιτέχνης μένει στη σκιά του έργου του, το οποίο τον ξεπερνά. Πως χωράνε, πράγματι, όλα αυτά – αναρωτιέμαι – μέσα σε δύο λεπτά; Ο Τζαφάρ σεμνός και ταπεινός, λιγομίλητος (βασικά καθόλου δεν μιλάει σε όλο το φιλμ) και ευγνώμων. Ακόμη κι αν είναι αυτός που βοηθά στην προκειμένη, δείχνει να είναι αυτός που χρειάζεται τη βοήθεια, για αυτό και ο γιατρός του συμπαραστέκεται (βλέπε φωτό). Μπράβο! Έτσι πρέπει να ‘ναι οι Τζαφάρ αυτής της χώρας. Να προκαλούν οίκτο και μόνο με το βλέμμα και το στήσιμο του σώματος τους ενώπιον των ελλήνων. Έτσι, ίσως κανείς τους συγχωρέσει για το αμάρτημα της καταγωγής τους. Ίσως μια νέα σκηνή που θα τον έδειχνε να αυτομαστιγώνεται και, παράλληλα, να βρίζει τον εαυτό του – απταιστα ελληνικά όμως! – θα απογείωνε ακόμα περισσότερο το «αντιρατσιστικό» νόημα. Αλλά είναι ήδη αρκετά καλό: δύο έλληνες ρατσιστές γονείς συναντούν για πρώτη φορά στο ιατρείο του γιατρού που θα κάνει την μεταμόσχευση μυελού των οστών της κόρης τους τον δότη. Η έκπληξή τους και η αφωνία τους συνιστά το αντιρατσιστικό κρεσέντο της ταινίας, όταν συνειδητοποιούν ιδίοις όμμασι πως πρόκειται για σκουρόχρωμο μετανάστη, έναν δηλαδή από αυτούς που μαζεύουν οι μπάτσοι και μαχαιρώνουν οι φασίστες στην Αθήνα. Τρομερό. Ο μετανάστης έχει όργανα! Και μάλιστα τα χαρίζει!
Κι αντί αυτό το βίντεο να πλασάρεται στο πανελλήνιο ως εμπορική καμπάνια για την δωρεά οργάνων, άλλη μια προσοδοφόρα επιχείρηση για τους έλληνες που θα χτιστεί αυτή τη φορά με αληθινό αίμα μεταναστών, ονομάζεται «αντι-ρατσιστικό». Άρα, πλέον, έχουμε την τρίτη σαφή απόδειξη μέσα σε 24 μήνες γύρω από το γιατί οι δολοφονίες μεταναστών δεν αποτελούν υλικό συμφέρον των ελλήνων. Πρώτον, μπορεί να σώσουν τον παππού και την γιαγιά σας αν έχουν κολλήσει με το αυτοκίνητο τους στις γραμμές του τρένου – και μάλιστα με κίνδυνο της δικής τους ζωής. Με βάση το πραγματικό αυτό περιστατικό, πανηγυριζόταν ειδησεογραφικά η φύση των μεταναστών να βοηθάνε τους έλληνες και, μάλιστα, να υφίστανται και πράγματα που προορίζονται για τους τελευταίους. Πράγματι, ακόμη και σε επίπεδο κρίσης, αν δεν υπήρχαν οι μετανάστες, κάποιοι έλληνες θα αποτελούσαν τον ταξικό πάτο της κοινωνίας. Δεύτερον, ενισχύουν με την παραμονή τους στα στρατόπεδα κράτησης τις τοπικές οικονομίες (κέτερινγκ, αντιμετώπιση της τοπικής ανεργίας διά της προσλήψεων σεκιούριτι κτλ) αλλά και τον κρατικό κορβανά, πράγμα που δείχνει πως σε αντίθεση με το στερεότυπο πως «κλέβουν τις δουλειές», φαίνεται πως οι έλληνες βρήκαν τρόπο να βγάζουν καινούργιες δουλειές και λεφτά γύρω από την πειθάρχηση, την φυλάκιση και το κυνήγι μεταναστών (για περισσότερα, βλέπε περιοδικό Antifa, τεύχος 39, το κείμενο «Ευτυχώς που “υπάρχει πρόβλημα”. Σύντομη ιστορία της χρηματοδότησης του ελληνικού κράτους για τη “διαχείριση” των μεταναστών εργατών») Και, τρίτον – όπως μας αποκαλύπτει πια η ίδια η τέχνη – έχουν όργανα και άρα μπορεί να σώσουν εσάς και τα παιδιά σας!
Ε, για αυτά και για αυτά σας μισούμε όλους, εκτός από ελάχιστους.
Stepanyan TSP, 08 – 01 – 2014 .